Diş Teli Tedavisi (Ortodonti): Aşamalar, Süre ve Çeşitleri

Diş Teli

Ortodonti tedavisi, çene ve diş yapısında meydana gelen şekil bozukluklarını düzeltmek için uygulanan bir diş hekimliği uzmanlık dalıdır. Halk arasında diş teli tedavisi olarak da bilinen bu uygulama, yalnızca estetik kaygılara değil, aynı zamanda ağız ve çene sağlığını iyileştirmeye de hizmet eder. Aşağıda ortodonti tedavisinin nedenlerini, aşamalarını ve kullanılan diş teli çeşitlerini detaylıca bulabilirsiniz.

Ortodonti Nedir, Neden Uygulanır?

• Ortodonti, dişlerdeki çarpıklık, ayrıklık, dönüklük ve çene ilişkisi bozukluklarının giderilmesine odaklanır.
• Genetik faktörler, yanlış nefes alma alışkanlıkları, bebeklik dönemindeki emzik ya da parmak emme gibi alışkanlıklar diş ve çene bozukluklarına yol açabilir.
• Bununla birlikte, kulak-burun-boğaz sorunları (geniz eti, bademcik iltihabı gibi) veya yanlış beslenme alışkanlıkları da ortodontik problemlerin gelişmesine sebep olabilir.

Ortodonti tedavisi, diş ve çene yapısındaki bozuklukları düzeltip, estetik ve sağlıklı bir gülümseme sağlamayı amaçlar. Son yıllarda, hem bilinç artışı hem de estetik beklentiler sebebiyle, yetişkinler de dahil olmak üzere ortodonti tedavisine talep artmıştır.

Ortodonti Tedavisi Nasıl Uygulanır?

1. Muayene Aşaması

• Çarpık, dönük, ayrık veya çene yapısında bozukluk hisseden kişi ortodonti uzmanına başvurur.
• İlk muayenede ağız içi, dişler ve çene yapısı detaylı şekilde incelenir.
• Doktor, hastanın hangi tedaviye ihtiyaç duyduğunu belirler ve tedavi süreci hakkında bilgi verir.
• Hasta, tedavi aşamalarını öğrenerek sürece dair beklentilerini netleştirir.

2. Hazırlık Aşaması

• Çürük dişlerin tedavi edilmesi, diş taşı temizliği ve varsa diş eti sorunlarının ortadan kaldırılmasıyla başlanır.
• Panoramik ve sefalometrik röntgen filmleri çekilir, ağız içi fotoğrafları ve ölçüler alınır.
• Doktor eldeki verileri inceleyerek kesin teşhisi koyar ve planlama sürecine geçer.

3. Teşhis ve Planlama Aşaması

• Dişler veya çeneyle ilgili sorunlar analiz edilir, hastaya uygun tedavi seçenekleri belirlenir.
• Diş çekimine gerek olup olmadığına karar verilir. Bazı dar çeneli hastalarda çekim şart olabilirken, diğerlerinde gerekmeyebilir.
• Çene bozukluğu ileri seviyedeyse yalnızca diş telleri yetmeyebilir. Bu durumda ortognatik cerrahi gibi ek işlemler de planlamaya dahil edilir.

4. Ortodonti Tedavi Aşaması

• Seçilen diş teli çeşidi (metal, porselen, lingual veya şeffaf plak) kullanılarak tedavi uygulanmaya başlanır.
• Braketler, dişlerin üzerine özel yapıştırıcılarla sabitlenir ve üzerlerinden ark telleri geçirilir.
• Hasta, diş telleriyle ilk günlerde hafif ağrı ve alışma süreci yaşar. Yaklaşık 1 haftada kişi diş tellerine uyum sağlar.
• Ayda bir veya doktorun uygun gördüğü aralıklarla kontrol randevuları yapılır.

5. Pekiştirme Tedavi Aşaması

• Diş telleri çıkarıldıktan sonra pekiştirme tedavisi başlar.
• Bu dönemde sabit veya hareketli apareyler kullanılarak dişlerin yeni konumuna alışması sağlanır.
• Pekiştirme aşamasını ihmal etmek, dişlerin eski hallerine dönmesine yol açabilir. Bu nedenle bu döneme de özen göstermek gerekir.

Diş Teli Çeşitleri Nelerdir?

Diş teli denildiğinde akla tek tip gelse de günümüzde farklı modeller ve tedavi seçenekleri mevcuttur.

• Metal Braketler: En sağlam ve dayanıklı türdür. Genellikle çocuk ve genç hastalarda tercih edilir.
• Porselen Braketler: Şeffaf olduğu için daha estetik görünür. Hassas bir yapıya sahiptir, bakımı özen gerektirir.
• Lingual Braketler: Dişin iç kısmına takılarak dışarıdan görünmez. Özellikle yetişkin ve estetik kaygıları yüksek hastalarda popülerdir.
• Şeffaf Plaklar (Telsiz Ortodonti): Takıp çıkarılabilir formdadır. Günlük kullanımda rahatlık sunar, ancak bazı vakalarda tedavi süresi daha uzun olabilir.

Diş Teli Çeşitleri Nelerdir?

Ortodonti Tedavi Süresi Ne Kadar Sürer?

• Süreç kişinin ağız yapısı, bozukluğun derecesi, çene problemi olup olmadığı gibi birçok etkene göre değişir.
• Çoğu vaka 9–24 ay içinde tamamlanabilirken, iskeletsel bozukluklar söz konusu olduğunda 2–3 yıla kadar uzayabilir.
• Ayrıca hastanın doktor tavsiyelerine uyma derecesi de tedavinin kısalmasını veya uzamasını etkiler.

Ortodonti Tedavisi Sırasında ve Sonrasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Ağız Bakımı: Diş tellerinin aralarında kolayca yemek artığı birikebilir. Diş fırçalama, diş ipi kullanımı ve gerektiğinde ağız gargarası ile temizlik şarttır.
• Beslenme: Yapışkan, sert ve asitli gıdalar diş tellerine zarar verebilir. Bu yiyeceklerden kaçınmak veya dikkatli tüketmek gerekir.
• Düzenli Kontrol: Randevular genellikle 4–8 haftada bir yapılır. Doktor önerisiyle bu süre değişebilir. Randevuları aksatmamak önemlidir.
• Ağrı Yönetimi: İlk hafta hafif ağrı normaldir. Doktorunuzun önerdiği basit ağrı kesicilerle bu ağrılar kontrol altına alınabilir.
• Pekiştirme Dönemi: Teller çıkınca verilen apareylerin düzenli kullanımı, kalıcı başarı için gereklidir.

Yetişkinlerde Ortodonti Tedavisi

• Artık yetişkinler de diş tellerini estetik kaygılar veya sağlık gerekçesiyle tercih edebilmektedir.
• Çene yapısı ileri derecede bozuk olan yetişkinlerde, ortognatik cerrahi devreye girerek çene pozisyonu düzeltilebilir.
• Braket seçimi ve tedavi planı, estetik beklentiye göre şekillenir. Lingual braket veya şeffaf plak sıklıkla talep görür.
• Yaş fark etmeksizin, ortodonti tedavisi ağız sağlığını korumada etkili bir rol oynar.

Diş Teli Tedavisiyle İlgili Sıkça Sorulan Sorular

• Diş teli tedavisi ne kadar sürer?
  Ortalama 18–24 ay sürer. İskeletsel bozukluklarda veya ileri vakalarda bu süre 2–3 yıla kadar uzayabilir.
• Ortodonti tedavisi acı verir mi?
  Braketler takılırken acı hissedilmez. Sonrasında 3–7 gün hafif bir ağrı veya baskı hissi olabilir. Bu durum kısa sürede geçer.
• Diş telleri konuşmamı etkiler mi?
  İlk hafta peltek konuşma ve dudak alışma sorunu olabilir, ancak 1–2 hafta içinde bu tamamen düzelir.
• Ortodonti tedavisi için diş çekimi şart mı?
  Her hastada şart değildir. Çene yapısı dar veya dişler fazla sıkışıksa, bazı dişlerin çekilmesi gerekebilir.
• Diş telleri çıkarıldığında braket izi kalır mı?
  Hayır. Braketler çıkarıldıktan sonra özel maddelerle temizlenir ve dişlerinizde iz kalmaz.
• Teller çıktıktan sonra dişler eski haline döner mi?
  Pekiştirme tedavisiyle dişlerin sabit kalması sağlanır. Bu aşamaya dikkat edilmezse dişler kısmen eski konumlarına dönebilir.

Kaynak: Uzman diş hekimlerinin ve ortodonti uzmanlarının güncel rehber niteliğindeki verilerinden, klinik gözlemlerinden ve hasta tecrübelerinden derlenmiştir. Herhangi bir tedaviye başlamadan önce mutlaka bir ortodonti uzmanına danışmanız önemlidir.